Ülkemizde Kadın İstihdamı
TÜİK verilerine göre 2018 yılı Mayıs ayı itibariyle Türkiye genelinde, kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 34,4 olarak gerçekleşmiştir.
Odaların kayıtları incelendiğinde ülkemizde yaklaşık Mayıs 2019 itibariyle 291.160 kadın esnafımız bulunmaktadır. Buna göre kayıtlı esnafların yüzde 19.6’lık kısmı kadınlardan oluşmaktadır.
Kadının ülke istihdamındaki yerini gösteren bu veriler, kadının mutlaka ekonomide daha fazla yer alması gerektiğini gösteriyor.
İstihdam ve yoksullukla mücadele noktasında özellikle ekonomik yönden güçsüz kişilerin oluşturduğu kadın kooperatifleri bu açıdan cok önemli.
Kadın kooperatifçiliği hareketi ülkemizde depremden sonra ilk olarak Düzce, Kocaeli illerinde 2000’li yılların başında;
Düzenli gelire sahip olmayan kadınların işgücünün ekonomiye kazandırılması,
Kadınların sosyal ve kültürel faaliyetlerinin geliştirilmesi amacıyla kadın girişimcilerin talepleri doğrultusunda tabandan gelen bir hareketle kurulmaya başlanılmıştır.
Neden Kadın Kooperatifleri?
- Düşük sermayeli kadın girişimcileri bir araya getirir.
- Emeğini tek elden pazarlayamayan kadınlar için iş olanağı sağlar.
- Topluca ürün ya da hizmet arzı sunabilmeyi, uygun fiyata ham madde ve girdi temini sağlar.
- Elde edilen gelirlerin ortakların muameleleri oranında dağıtılması ile ortaklarına ekonomik menfaat sağlar. – Bölgesel kalkınmaya katkıda bulunur.
Kırsalda Kadın Kooperatifleri
Geleneksel gıda ürünlerinin üretimi ve pazarlanması, (Kırmızı pul biber, salça, tarhana, reçel, marmelat, yöresel pastalar ve ekmekler vb.)
Kadınların el emeği ile ürettikleri giyim, süs eşyaları, takılar, hediyelik eşya vb. ürünlerin pazarlanması
Hayvansal ve tarımsal üretim
Turistik lokantacılık
Ekolojik turizm faaliyetleri
Kentlerde Kadın Kooperatifleri
Gündelik temizlik,
Yaşlı ve engelli bakımı
Çocuk bakımı,
Kadınların el emeği ile ürettikleri giyim, süs eşyaları, takılar, hediyelik eşya vb. ürünlerin pazarlanması,
Catering hizmetleri,
Turistik lokantacılık
Kadın Girişimi Üretim ve İşletme
Kooperatifi Örnek Anasözleşmesi hazırlanmış olup; kadınların ihtiyaçları ve talepleri göz önünde bulundurulmuş ve kadın kooperatiflerinin kuruluş yolu açılmıştır.
Başarılı Kadın Kooperatifi Örnekleri
Nal-Etik Kadın Kooperatifi (Ankara)
2009 yılından bu yana Nallıhan/Ankara’da faaliyet gösteren kooperatif bölgedeki kadınlar tarafından üretilen geleneksel iğne oyası takıları e-ticaret yoluyla kendi web sitesinde yurtiçi ve yurtdışında pazarlamaktadır.
AMESİA ÇALIŞAN ARILAR KOOPERATİFİ (Amasya)
Yöresel ev yapımı ürünleri, köylerde kurulan üretim merkezlerinde, sağlıklı ve hijyenik koşullarda üretim yapmaktadır. 6 tane şubesi bulunan kooperatif internet üzerinden satış da yapmaktadır.
Kooperatifin faaliyet alanı Amasya ili Merzifon ve Gümüşhacıköy ilçelerindeki toplam 16 köyü kapsamaktadır. Bu kooperatifin büyük ölçekli olması başarısını olumlu yönde etkilemektedir.
Tomurcuk Kadın Kooperatifi (İstanbul)
Kooperatif, 2006 yılından bu yana 90 ‘a yakın zihinsel engelliye eğitim ve rehabilitasyon hizmeti vermektedir.
Kimya Hatun Kadın Kooperatifi (Konya ) KAGİM (Kadın Girişimciler Masası) önderliğinde kurulan kooperatifin 60’ın üzerinde ortağı bulunmaktadır. Tekstil ve hediyelik eşya üretimi üzerine faaliyet göstermektedir.
Nilüfer Kadın Kooperatifi (Düzce)
2002’de kurulan kooperatifin en önemli hizmetlerinden birisi de endüstriyel mutfak işletmesidir.
Narçiçeği Kadın Kooperatifi (Eskişehir)
2010 yılında kurulun ve 24 ortağı bulunan kooperatif catering hizmetlerinin yanı sıra hediyelik eşya, dekorasyon ve aksesuar ürünleri üretmektedir
Menemen Kadın Kooperatifi (İzmir)
Kooperatifin 2015 yılında hizmete açtığı Anaokulunda 100 çocuğa anaokulu eğitimi verilmektedir.
Avanos Kadın Kooperatifi (Nevşehir)
2010 yılında kurulan kooperatifin yöresel ev yemekleri hizmeti vermektedir.
Biga Kadın Kooperatifi (Çanakkale)
Kooperatif bünyesinde bir unlu gıda üretim atölyesi, Pazar yeri satış alanı, lokanta ve kafeterya bulunmaktadır.
İpekyolu Kadın Kooperatifi (Mardin)
Kooperatif 3–6 yaş çocuklara yönelik okul öncesi eğitim, kadınlara yönelik okuma-yazma hizmetleri vermekte ve sabun üretimi yapmaktadır.
Kooperatif Nedir Nasıl Kurulur?
Kooperatifler;
‘’Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler
tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklar’’
Medeni Hakları kullanma yeterliliğine sahip en az 7 gerçek veya tüzel kişi bir araya gelerek kooperatif kurabilir.
Kadın Kooperatiflerine Kimler Ortak Olabilmektedir?
Anasözleşmeye göre ortak olabilmek için;
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve medeni hakları kullanma ehliyetine sahip gerçek kişi kadın ya da kooperatifin amacına uygun faaliyet konusu bulunan kamu veya özel hukuk tüzel kişisi olmak gerekmektedir. Buna göre 18 yaşını doldurmuş
medeni hakları kullanma yeterliliğine sahip kadınlar ile Belediyeler, İl Özel İdareleri gibi tüzel kişilikler de kooperatife ortak olabilmektedirler.
Belediyeler Kadın Kooperatiflerini Nasıl Destekleyebilir?
Park, yeşil alan, atıl alanlar ve binaların tahsis edilmesi veya uygun fiyatla kiralanması,
Belediyelerce işletilen sergi, pazar yeri, büfe ve küçük stantların ihalelerine kadın kooperatiflerinin girişinin kolaylaştırılması
Belediye ve diğer kamu kuruluşlarının satın aldığı mal ve hizmetlerde kadın kooperatiflerinin yüklenici olmasının sağlanması,
Belediyelerce verilen mikro kredilerin kadın kooperatiflerine yönlendirilmesi,
Ortaklara yönelik bölgesel kurslar düzenlenmesi,
Kadın ve çocuk merkezlerinin yaygınlaştırılması,
Gündüz bakımevi ve rehabilitasyon merkezleri açılarak işletmelerinin kadın kooperatiflerine verilmesi, suretiyle kadın kooperatifleri desteklenebilir.
Kooperatifçilik ilkeleri doğru ve anlamlı uygulanabilmeli
Piyasa talebini gözeterek ürün üretmeleri,
Kooperatifçilik ilkelerini doğru ve anlamlı bir şekilde uygulayabilmeleri,
Yenilikçi ve gelişmelere açık işletme olabilmeleri,
Rekabet edebilir olmaları,
Ortakların arasında iletişimlerinin güçlü olması,
Birbirileriyle barış içinde çalışmaları,
Yalnızca hibe ve destek odaklı kurulmuş olmamaları. Pazarlama için e-ticaret kanalları etkin bir şekilde kullanılmalıdır
